Yüksekova Tarihçesi

Hakkari ilinin dört ilçesinden biri olan Yüksekova, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer almaktadır. İlçe, Türkiye-İran-Irak sınırlarının kesiştiği noktaya yakın bir konumda bulunmaktadır. İran'a açılan Esendere Sınır Kapısı ile ileriki dönemlerde Irak'a açılması planlanan sınır kapıları, Yüksekova'nın stratejik önemini artırmaktadır.

Yüksekova'nın tarihi oldukça eskilere dayanmaktadır. Bölgedeki yerleşimin MÖ 7000'li yıllara kadar uzandığı tahmin edilmektedir. MÖ 1000'li yıllarda ise burada Urartular yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı hakimiyetine giren Yüksekova'nın eski ismi Gevar'dır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından işgal edilen kent, 5 Mayıs 1918'de işgalden kurtarılmıştır. 19. yüzyılda Van iline bağlı Hakkari Livası'nın kazalarından biri olan Yüksekova, 1936 yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur. İlçe merkezinin eski adı Dize'dir. 1990'lı yıllarda yoğun göç almaya başlamıştır. Ocak 2016'da Hakkari il merkezinin idari tedbirler gereği Yüksekova ilçesine taşınacağı duyurulmuştur.

Yüksekova, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Hakkari kısmında yer almaktadır. Kuzeyinde Van'ın Başkale ilçesi, doğusunda İran, güneyinde Irak, batısında ise Hakkari il merkezi bulunmaktadır. İlçe, dağlarla çevrili bir çöküntü alanında yer alır. Ovanın yüksekliği yaklaşık 2000 metredir. Genişliği 15 kilometre, uzunluğu ise 40 kilometre kadardır.

Yüksekova, kapalı bir havzaya sahip olduğu için kış mevsiminde soğuk hava akımlarının etkisi altında kalır. Genel olarak sert bir kara iklimi hüküm sürer. Kışlar oldukça soğuk ve karlı geçer.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2013 yılı verilerine göre, Yüksekova ilçe merkezinin nüfusu 67.000, ilçe genelinin nüfusu ise 116.327'dir. Diğer ilçe merkezleri ile kıyaslandığında nispeten büyük bir şehir olarak kabul edilebilir. 1990'lı yıllara kadar küçük bir şehir olan Yüksekova, bölgedeki şiddet olayları ve köy boşaltmaları nedeniyle hızlı ve düzensiz bir nüfus artışı yaşamıştır. İlçe, bu nüfusu taşımakta zorlanmıştır. Düzensiz yapılaşma, yetersiz altyapı, sağlık ve eğitim hizmetlerinin yetersizliği hala çözülmemiş sorunlar arasında yer almaktadır. 2014 yılı nüfus sayımında ilçe nüfusu 116.327 olarak belirlenmiştir. Halkın %93'ü Kürt, %7'si ise Arap, Türkmen ve Acem kökenlidir. Son yıllarda iş olanaklarının artmasıyla halk tekrar ilçeye göç etmeye başlamıştır.

Yüksekova, üç ülkenin kesişim noktasında yer alması nedeniyle kültürel zenginliği ile dikkat çeker. İlçenin ovalık bölgelerinde Sümer ve Hitit uygarlıklarına ait tarihi yapılar bulunmaktadır. Bu tarihi yapılar, Mezopotamya'nın eski uygarlıklarının izlerini taşır.

Yüksekova'nın ekonomisi tarım, hayvancılık ve sınırlı ölçüde ticarete dayanmaktadır. Sınır kapılarının açılması ve ticaretin artması, ilçenin ekonomik yapısında olumlu değişikliklere yol açmıştır. Ayrıca, bölgedeki güvenlik durumunun iyileşmesi, ekonomik faaliyetlerin canlanmasına katkıda bulunmuştur.

Yüksekova, Hakkari il merkezine karayolu ile bağlıdır. Ayrıca, 2015 yılında hizmete giren Selahaddin Eyyubi Havalimanı ile hava ulaşımı da sağlanmaktadır. Bu havalimanı, ilçenin ulaşım olanaklarını artırmış ve bölgeye erişimi kolaylaştırmıştır.