Sander Ovası Özellikleri
25 Haziran 2024

Sander Ovası Özellikleri

Sander Ovası

Sander ovaları, buzulların eridiği yerlerde ortaya çıkan akarsuların taşıdığı malzemeleri biriktirmesi ile oluşan düzlüklere verilen isimdir. Kutup bölgeleri ile yüksek dağların üst bölümlerinde yıl boyunca erimeden kalan kar yığınlarına "toktağan kar" veya "daimi kar" denir. Enlemin etkisiyle bu kar sınırı ekvatordan kutuplara doğru azalma gösterir. Günümüzde dünyanın yaklaşık %10'u, yani yaklaşık 15 milyon kilometre karesi, buzullarla kaplıdır. Buzulların etki alanı kutuplara doğru daha yakındır.

Buzullar ve Kalıcı Kar

Kutuplarda ve dağların en yüksek kısımlarında, sıcaklığın düşük olması nedeniyle kar şeklinde yağan yağışlar üst üste birikerek kalın kar ve buz tabakaları oluşturur. Binlerce yıl boyunca erimeyen bu örtüye "kalıcı kar" veya "toktağan kar" denir. Kutuplarda 0 metrede başlayan kalıcı kar sınırı, ekvatora doğru yükselerek 5000 metreye kadar çıkmaktadır. Türkiye'de ise bu sınır 2500 metre civarındadır. Kalıcı kar örtüsü, soğuğun etkisiyle katılaşır ve buzul haline dönüşür. Kutup bölgelerinde ve yüksek dağların üzerinde, başlıca şekillendirici kuvvet buzullardır. Bu alanlarda yağışlar genellikle kar şeklinde olur. Sıcaklık her zaman 0 derecenin altında olduğundan yağan karlar tamamen erimez. Erimeden kalan karlar üst üste yığılır ve yıl boyunca kalkmaz. Bu kalıcı kar sınırı, enleme bağlı olarak değişim gösterir. Ekvatoral bölgede 5000-6000 metreden geçen kalıcı kar sınırı, Türkiye'de kenar dağlar üzerinde 3200-3500 metrede, iç kesimlerde ise 4000 metrede bulunur.

Buzul Türleri

Kutuplarda ve dağların yüksek kesimlerinde meydana gelen buzulların birçok çeşidi bulunmaktadır:

  • Sirk Buzulu: Yüksek dağlık alanlardaki küçük çukurları dolduran buzullardır. Türkiye'de bazı yüksek dağlık bölgelerde bulunur. Örnekler: Ağrı, Cilo, Süphan, Erciyes, Kaçkar, Beydağları, Sat, Tendürek, Bolkar, Geyik Dağları, Binboğa Dağları.
  • Vadi Buzulu: Buzul aşındırması ile oluşan vadilerin içini doldurmuş olan buzullardır. Örneğin, Cilo Dağı'nda bulunur.
  • Örtü Buzulu: Kutup bölgelerinde görülür. Antarktika ve Grönland'da bulunan buzullardır. Kutup bölgelerinde yüzen buz dağlarına "aysberg" denilir.
  • Takke Buzulu: Volkan dağlarının üst kesimlerinde oluşan buzullardır. Örneğin, Ağrı Dağı'nda bulunur.

Buzul Biriktirme Şekilleri

Buzullar, aşındırdıkları materyalleri bir süre taşıdıktan sonra başka bir yerde biriktirirler. Böylece buzul biriktirme şekilleri oluşur. Buzullardan çıkan akarsular, buzulların önünde ova şeklinde geniş düzlükler oluştururlar. Bu düzlükler "sander ovası" olarak adlandırılır. Buzulların, vadi yamaçlarından kopardıkları kaya parçalarına taş ve topraklara "moren" (buzultaş) denir. Bunlar, buzulların tabanında, buzul dillerinin yanlarında ve önlerinde birikmektedir. Böylece moren setleri meydana gelir. Dağların yüksek kesimlerinde, buzulların ilk oluşmaya başladığı yerlerdeki çukurlarda sular toplanarak küçük göller meydana gelir. Bu göllere "sirk gölleri" denir. Türkiye'nin bugünkü yer şekillerinin oluşmasında en az etkili olan dış kuvvet buzullardır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Ceylanpınar Ovası Özellikleri

Ceylanpınar Ovası Özellikleri

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Söke Ovası Konumu ve Özellikleri

Söke Ovası Konumu ve Özellikleri

Türkiye Ovaları Oluşumu ve Özellikleri

Türkiye Ovaları Oluşumu ve Özellikleri

Bafra Ovası Oluşumu ve Özellikleri

Bafra Ovası Oluşumu ve Özellikleri

Amik Ovası Türü ve Özellikleri

Amik Ovası Türü ve Özellikleri

Yüksekova Tarihçesi

Yüksekova Tarihçesi

Güncel

Elbistan Ovası Oluşumu ve Özellikleri

Elbistan Ovası Oluşumu ve Özellikleri

Güncel

Pasinler Ovası Nerededir?

Pasinler Ovası Nerededir?

Güncel

Erzincan Ovası İklim ve Bitki Örtüsü

Erzincan Ovası İklim ve Bitki Örtüsü