{
    "title": "Sander Ovası",
    "image": "https://www.ova.gen.tr/images/Sander-Ovasi-81.jpg",
    "date": "20.01.2024 17:11:38",
    "author": "Ayşe durak",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Sander ovası,</b> Sander ovaları buzulların eridiği yerde ortaya çıkan akarsuların taşıdığı malzemeleri biriktirmesi ile oluşan düzlüklerdir. Kutup bölgeleri ile yüksek dağların üst bölümlerinde bütün yıl hiç erimeden kalan karlara toktağan kar yani daimî kar denir. Enlemin etkisiyle toktağan kar sınırı Ekvatordan kutuplara doğru azalma gösterir. Bugün dünyanın yaklaşık %10'u yaklaşık 15 milyon km karesi buzullarla kaplıdır. Buzulların etki alanı kutuplara doğru daha yakın yerlerdedir.</div><div><br></div><div>Kutuplarda ve dağların en yüksek kısımlarında sıcaklığın düşük olmasından dolayı kar şeklinde olan yağışların üst üste birikerek, kalın kar ve buz tabakaları oluşturur. Binlerce yıl boyunca erimeyen bu örtüye kalıcı kar (Toktağan) denir. Kutuplarda 0 metrede başlayan kalıcı kar sınırı Ekvatora doğru yükselir ve 5000 metreye kadar çıkmaktadır. Ülkemizde ise bu sınır 2500 metre olmaktadır. Kalıcı kar örtüsü soğuğun etkisiyle katılaşır ve buzul haline dönüşür. Kutup bölgelerinde ve yüksek dağların üzerinde, başlıca şekillendirici kuvvet buzullardır. Bu alanlarda yağışlar genelde kar şeklinde olur. Sıcaklık her zaman 0 derecenin altında olduğundan yağan karlar tamamen erimez. Erimeden kalan karlar üst üste yığılır. Yıl boyunca kalkmayan karlara daimî kar denir. Kalıcı kar sınırı enleme bağlı değişim gösterir. Ekvatoral bölgede 5000-6000 metreden geçen kalıcı kar sınırı, Türkiye'de kenar dağlar üzerinde 3200-3500 metrede ulaşılır. İç kesimlerde ise 4000 metreden geçer. Kutuplarda ve dağların yüksek kesimlerinde meydana gelen buzulların birçok çeşidi bulunmaktadır.</div><div><ul><li><b>Sirk buzulu:</b> Yüksek dağlık alanlardaki küçük çukurları dolduran buzullardır. Ülkemizde bazı yüksek dağlık bölgelerde bulunur. Örnek olarak: Ağrı, Cilo, Süphan, Ağrı, Erciyes, Kaçkar, Beydağları, Sat, Tendürek, Bolkar, Geyik dağları, Binboğa dağları gibi.</li><li><b>Vadi buzulu:</b> Buzul aşındırması ile oluşan vadilerin içini doldurmuş olan buzullardır. Cilo dağında olduğu gibi.</li><li><b>Örtü buzulu:</b> Kutup bölgelerinde görülür. Antartika ve Gröndland görülen buzullardır. Kutup bölgelerinde yüzen buz dağlarına Aysberg denilir.</li><li><b>Takke buzulu:</b> Volkan dağlarının üst kesimlerinde oluşan buzullardır. Ağrı dağında olduğu gibi.</li></ul></div><div>Buzullar aşındırdıkları materyalleri bir süre taşıdıktan sonra başka bir yerde biriktirirler. Böylece buzul biriktirme şekilleri oluşur. Buzullardan çıkan akarsular, buzulların önünde ova şeklinde geniş düzlükler oluşturmaktadır. Bu düzlüklere <b>sander ovası</b> denir. Buzulların, vadi yamaçlarından koparmış oldukları kaya parçalarına taş ve topraklara moren (Buzultaş) denir. Bunlar, buzulların tabanında buzul dillerinin yanlarında ve önlerinde birikmektedir. Böylece moren setleri meydana gelmekte. Dağların yüksek kesimlerinde buzulların ilk oluşmaya başladığı yerlerdeki çukurlarda sular toplanarak küçük göller meydana gelmektedir. Bunlara sirk gölleri denmektedir. Türkiye'nin bugünkü yer şekillerinin oluşmasında en az etkili olan dış kuvvet buzullar olmaktadır.</div>"
        }
    ]
}